Recensie The Ocean at the end of the lane ★★★

“In het boek werkt het, ik ben niet zeker of dat ook het geval is op het podium.” Dat zegt een vrouw tegen haar gezelschap voor ons die net zoals wij naar de Underground van Leicester Square wandelt nadat ze The Ocean at the end of the lane in The Duke of York’s theatre heeft gezien. Ze verwoordt exact dezelfde twijfel die bij ons binnengeslopen is, voornamelijk dan tijdens het tweede bedrijf waar regisseur Katy Rudd blijkbaar moeilijk de draad weet op te pikken van de in het eerste bedrijf opgebouwde spanningsboog.

Welgeteld 588 dagen was het donker in The Duke of York’s Theatre in Londen omwille van corona en de lockdown. Tussen wat de laatste voorstelling van Blithe Spirit zou blijken in maart vorig jaar en de heropening van het theater op 4 november met The Ocean at the end of the lane, naar de roman van Neil Gaiman die de auteur schreef voor zijn vrouw Amanda Palmer en over zijn eigen jeugd gaat. Deze productie werd voor het eerst in the National Theatre opgevoerd op 11 december 2019.

The Ocean at the end of the lane gaat heerlijk breed. Zo brengt het een state of mind-verhaal en narratief tegelijkertijd, een dat schippert tussen herinnering (melk die rechtstreeks van de met de hand gemolken koe komt en nog warm is, waardoor je niet dichter dan dit kan komen bij het geloei) en fantasie. Want, zo stelt deze voorstelling, elke herinnering is eigenlijk gekleurd, en in zekere mate ingevuld (lees: versterkt of afgezwakt).

Ook vormelijk is er meer dan voldoende te zien naast het sterke acteerwerk, vooral dan van het kwartet James Bamford (o.a. The Crown en Harry Potter and the cursed child), Nicolas Tennant (o.a. Hamlet en As you like it voor de RSC en The curious incident of the dog in the night-time voor het NT), Laura Rogers (o.a. EastEnders, de kerstspecial van Doctor Who en Midsomer Murders) en Nia Towle. Die laatste schittert in haar theaterdebuut.

The Ocean at the end of the lane trekt onder andere de psychedelische kaart met Ursula die als intrigante van achter elke deur opduikt en nanny wordt. De jongen en zijn zus hebben al een jaar geleden hun moeder verloren. Hun vader lijkt de zaken te ondergaan. Zo is het de dochter die hem erop attent moet maken dat er nog steeds post komt op naam van haar moeder, zo veel maanden na haar dood.  Ursula koopt haar affectie bij haar, door haar een centje toe te stoppen terwijl haar broer haar vader vraagt wat het belang is van geld. Of het relatief is. Hij haalt een muntstuk uit een kleine vis en vraagt zich af of en hoe die dat kon inslikken. Niet veel later hoest de jongen er ook zelf een uit. In de muziekscore van Jherek Bischoff kon dan ook een pianoversie van ABBA’s Money Money Money niet ontbreken. Verder verwijst de tekst meermaals naar Alice in wonderland (bv. naar ‘de kop eraf!’).

Filosofisch komt de tekst onder andere uit de hoek met: “Grown-ups don‘t look like grown-ups on the inside either. Outside, they‘re big and thoughtless and they always know what they‘re doing. Inside, they look just like they always have. Like they did when they were your age. Truth is, there aren‘t any grown-ups. Not one, in the whole wide world.”

De jongen moet niets van Ursula hebben, hij ziet in haar een monster. En de relatie met zijn vader wordt zwaar op de proef gesteld. Wanneer zijn zoon hem niet gehoorzaamt, laat de vader het water van het bad lopen en duwt ie hem onder water. Het angstige dat inherent is aan ieders kindertijd, de machteloosheid van een kind dat balanceert tussen verwonderd zijn (voor een kind lijken de zaken groter dan ze eigenlijk zijn. Het verklaart waarom een vijver een oceaan is in dit verhaal.) en (voor hem) wrede zaken ondergaan, belichaamt Bamford zeer goed. Tennant en Rogers van hun kant, overtuigen dan weer sterk in de manier waarop ze de schaduwen van hun personages op het hoofdpersonage laten werpen. Verder integreert het intrigerende The Ocean at the end of the lane met poppenspel, een zwevende Ursula, boeiende choreografieën, een knap decor dat met zijn overhellende takken van struiken centraal een zwart cirkelvormig gat vormt, een verwijzing naar het gat in het hart van de jongen dat aan het helen is, en licht- en geluideffecten die voor voldoende afwisseling zorgen zodat de aandacht van de kijker opnieuw getrokken wordt. Alleen voelen die regiekeuzes vooral in het tweede bedrijf soms wat kunstmatig aan (en broodnodig om de verslappende spanningsboog even terug te verstrakken).

Om kort te gaan: als kijker word je meerdere malen zowel ondergedompeld in The Ocean at the end of the lane, als dat je eruit getrokken wordt omdat het tempo wat begint te slepen en variatie welkom is, vooral in het begin van het tweede bedrijf dan.

< Bert Hertogs >